Warsztat Terapii Zajęciowej nr 2 w Koszalinie działający przy Polskim Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Koszalinie wziął udział w realizacji projektu wymiany młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie z Polski i Litwy. Celem projektu było przede wszystkim podjęcie współpracy młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie oraz opiekunów z Koszalina i Litwy, prowadzącej do wzajemnego kulturowego poznania w oparciu o tolerancję i budowanie wzajemnej przyjaźni. Również istotne było budowanie wzajemnych kontaktów między polską i litewską młodzieżą, wypracowanie wspólnych wzorców do podejmowania dalszej współpracy, poznanie kultury, sztuki i folkloru krajów partnerskich, kształtowanie postawy otwartości i tolerancji a także promowanie wspólnego dziedzictwa historycznego.
W dniach od 31 maja do 2 czerwca 2011 instruktor Warsztatu Terapii Zajęciowej nr 2 w Koszalinie wraz z jednym podopiecznym wyjechał do Poniewieży, miejscowości znajdującej się na ziemi litewskiej. Poniewież jest miastem położonym w środkowej części Litwy nad rzeką Niewiażą. Ta malownicza miejscowość jest historyczną stolicą ziemi upickiej. Wizyta delegacji z Koszalina miała na celu ustalenie harmonogramu zajęć i miejsc, które odwiedzą pozostali wychowankowie oraz opiekunowie uczestniczący w wymianie polsko- litewskiej.
W dniu 12 czerwca 2011 o godzinie 1900, ośmioosobowa grupa wychowanków oraz trzech instruktorów zebrali się przy budynku Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło Koszalinie przy ulicy Wyspiańskiego 4, aby wyruszyć na wymianę polską- litewską. Po piętnasto godzinnej, wyczerpującej podróży, na grupę z Polski po przyjeździe do Poniewieży czekała delegacja litewska. Rasa i Kristina – które opiekowały się grupą z Polski- oprowadziły przyjezdnych po internacie, mieszczącym się przy Szkole Specjalnej, który był miejscem zakwaterowania polskiej grupy. Po rozpakowaniu bagaży i krótkim odpoczynku wszyscy poszli na obiad. Po posiłku zostały zorganizowane zabawy integracyjne na świeżym powietrzu, mające na celu zapoznanie oraz przełamanie bariery językowej podopiecznych obydwu placówek. Następnie młodzież wraz z opiekunami uczestniczyli w tworzeniu Logo i Motta projektu. Po wyczerpującym dniu opiekunowie oraz wychowankowie spotkali się w sali teatralnej w celu omówienia programu następnego dnia. Ustalono, iż w każdym dniu będzie organizowana lekcja języka litewskiego oraz polskiego, w której czynny udział wezmą wychowankowie obydwu grup.
Następny dzień rozpoczął się wizytą w Centrum Aktywności, w którym była możliwość zapoznania się z charakterem pracy i rehabilitacją młodzieży, która bierze udział w zajęciach oraz przeprowadzanej terapii. Osoby uczęszczające do wyżej wymienionej placówki mogą w niej przebywać do 40 roku życia. Po wizycie w Centrum Aktywności zostały przygotowane zajęcia, w których wychowankowie mięli okazję ujawnić swój talent plastyczny w malowaniu na jedwabiu oraz wziąć udział w zajęciach sportowych. Po kolacji zorganizowano tzw. ,,wieczór litewski”, na którym polska grupa zapoznała się z kulturą obyczajami i tradycją Litwinów. Kolejny dzień rozpoczął się wizytą w ,,Parku Kamienia” w miejscowości Anyksciai, gdzie przewodnik pokazał jeden z największych kamieni na ziemi litewskiej. Następnie obydwie grupy wyruszyły do muzeum koni.
Po obejrzeniu eksponatów wszyscy udali się do starolitewskiej chaty, gdzie każdy mógł dowiedzieć się od gospodyni, jak dawniej wyglądało życie osób mieszkających na wsi. Wielką niespodzianką przygotowaną przez Litwinów było wypiekanie chleba. Każdy samodzielnie mógł uformować, podpisać swoim imieniem i przygotować chleb do wypieku. W chacie był również przygotowany obfity, pyszny posiłek dla przybyłych gości.
Kolejną atrakcją była wizyta w małej, malowniczej miejscowości, w której chętni mięli okazję przejechać się kolejką górską. Po wyczerpującym dniu grupa Polska udała się na zasłużony wypoczynek do swoich pokoi.
W czwartek z samego rana przedstawiciele grupy polskiej zostali przyjęci przez Dyrektora Szkoły Specjalnej w Poniewieży – Pana Petrasa Leikauskas, gdzie zostało podpisane porozumienie o współpracy polsko- litewskiej. Następnie oprowadzono Polską grupę po szkole, pokazano klasy i teren placówki. Po wizycie w szkole każdy miał okazję wziąć udział w warsztatach ceramicznych i warsztatach czerpania papieru, w których zostały wykorzystane symbole narodowe Litwy oraz Polski.
Po posiłku grupa litewska przedstawiła, jak dawniej spędzali czas wolny młodzi ludzie. Zaprezentowali gry i zabawy sportowe na świeżym powietrzu, w których każdy mógł wziąć czynny udział i pochwalić się szybkością i sprawnością.
Wieczorem odbył się piknik, gdzie pieczono kiełbaski, częstowano litewskim chlebem i owocami. Ten dzień sprawił, że nie była zauważalna bariera językowa między uczestnikami projektu.
W piątek od samego rana młodzież wraz z opiekunami brała czynny udział w warsztatach wikliniarskich i zajęciach sportowych. Po zajęciach wspólnie udano się do ,,Szkoły Przyrody”, gdzie podziwiano różne gatunki ptaków, gryzoni i gadów.
Następnie wszyscy udali się na bowling, gdzie każdy mógł spróbować swoich sił w rywalizacji na torze. Miłym zaskoczeniem był dla wszystkich zorganizowany posiłek na kręgielni.
Po kolacji, tym razem Polska grupa miała możliwość zaprezentowania swojej kultury, tradycji, obrzędów oraz przedstawić i poczęstować wszystkich zgromadzonych swoimi produktami. Na koniec zorganizowano dyskotekę, gdzie wychowankowie zarówno polscy jak i litewscy mięli smutne miny, ponieważ nadszedł czas pożegnania. Był płacz, zły i żal z powodu tak szybko mijającego czasu.
W sobotę rano nadszedł czas wyjazdu. Po śniadaniu grupa z Polski udała się przed budynek Szkoły Specjalnej w Poniewieży, aby zrobić pamiątkowe zdjęcie z pobytu na Litwie, po czym wyruszyła w stronę Wilna. W Wilnie wszyscy wraz z Rasą i Kristiną udali się w kierunku mostu zakochanych, Kościoła św. Anny, Katedry św. Stanisława i pomnika Adama Mickiewicza. Każdy miał także możliwość na chwilę refleksji przez obrazem św. Matki Boskiej Ostrobramskiej. Następnie udano się na Górę Giedymina, w celu ujrzenia pięknej panoramy Wilna.
Po zejściu z góry zorganizowano pożegnalny posiłek w postaci cepeliny, która jest jedną z tradycyjnych potraw litewskich. Po podziękowaniu liderką litewskim- Rasie i Kristinie- grupa Polska wyjechała w kierunku granic polskich. W Koszalinie przy budynku Stowarzyszenia na ul. Wyspiańskiego 4, zmęczeni ale niezwykle szczęścili, z uśmiechem na twarzach wszyscy dotarli na miejsce w dniu 19 czerwca 2011 o godzinie 4.20.
Uprzedzenia i stereotypy funkcjonujące nadal w społeczeństwie na temat osób niepełnosprawnych intelektualnie są nadal główną przyczyną trudności w ich pełnej rewalidacji i rehabilitacji. Idea integracji, czyli ich pełnego włączenia w życie społeczne, wymaga zmiany postaw negatywnych na pozytywne: tolerancji, akceptacji, współdziałania.
W pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie niezmiernie ważne jest także dążenie do ich coraz większej samodzielności. Może się to odbywać tylko przez stworzenie szansy do sprawdzenia się poza domem. Dzięki uczestnictwie w wymianie polsko- litewskiej u młodzieży kształtują się między innymi prawidłowe nawyki w zakresie samoobsługi dotyczące toalety, spożywania posiłków czy samodzielnego ubierania się. Wyjazd poza mury własnego domu, nieobecność rodzica zmusza do samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących własnej osoby, wyboru formy spędzania czasu. Możliwość samodecydowania, odczuwania odpowiedzialności za siebie samego powoduje, że niepełnosprawny może wreszcie czuć się dorosłym, pełnoprawnym, ważnym. Taki trening samodzielności to jeden z wielu, lecz niezmiernie ważny czynnik w długim procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych.